Muzealne wystawy znajdują się nie tylko w dwóch różnych światach, ale też w dwóch zabytkach w Wieliczce, obecnych na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO tj. w Kopalni Soli i Zamku Żupnym.
Od 70 lat w muzeum prowadzona jest działalność naukowo-badawcza, wystawiennicza, edukacyjna i wydawnicza. W ostatnim okresie dużą wagę przywiązuje się do współpracy międzynarodowej. Pracownicy uczestniczą w projektach i konferencjach zagranicznych. Muzeum organizuje także cykliczną Międzynarodową Konferencję Muzeów Górniczych i Skansenów Podziemnych. Zwraca też uwagę na potrzeby osób z różnymi niepełnosprawnościami oraz osób z grup wykluczonych, do których od lat kierowana jest oferta zajęć z cyklu „Muzeoterapia”. Wszystkie te działania służą promocji historii solnictwa w Polsce i na świecie.
W imieniu własnym oraz Samorządu Województwa Małopolskiego pragnę złożyć serdeczne gratulacje oraz życzenia z okazji 70-lecia Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. Już od siedmiu dekad z sukcesem powadzi wszechstronną działalność służącą ochronie i popularyzacji bogatej historii wydobycia soli w Polsce, postrzeganej jako trwałe dziedzictwo ludzkości. Gromadzone przez wiele lat zbiory pozwoliły na przygotowanie dwóch, tak odmiennych, ekspozycji w zabytkowych wyrobiskach kopalni i na średniowiecznym Zamku Żupnym – obiektach wpisanych na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – nieprzerwanie cieszących się popularnością polskich i zagranicznych gości
- przypomina marszałek Witold Kozłowski.
Muzeum powstałe z pasji
Twórcą Muzeum jest Alfons Długosz – pedagog, wizjoner, społecznik, fotografik i artysta. Świadomy wartości niedocenianych, dawnych maszyn i urządzeń, znajdujących się w zagrożonych zniszczeniem opuszczonych wyrobiskach, rozpoczął ich poszukiwanie i gromadzenie. Wraz z górnikiem Franciszkiem Krzeczkowskim przeszedł dziesiątki kilometrów od dawna nieużywanych i niebezpiecznych wyrobisk. Jego wytrwałości i niezwykłej pasji zawdzięczamy ocalenie bezcennych zabytków kultury materialnej górnictwa, przede wszystkim unikatowej w skali świata kolekcji dawnych, drewnianych maszyn wyciągowych. Używano ich w kopalni zanim pojawiły się maszyny parowe. W 1951 roku Alfons Długosz zorganizował pierwszą wystawę prezentującą uratowane w kopalni przedmioty, narzędzia i maszyny – datę jej otwarcia przyjmuje się za początek Muzeum.
Nowatorska wizja muzeum
W swej wizji muzeum Długosz wybiegł w przyszłość o całe dziesięciolecia zapewniając instytucji nowoczesną wystawę stałą, podziemne kino, punkt pocztowy i kawiarenkę, a nawet multimedia. W sali kinowej, oprócz projekcji filmów, odbywały się konferencje Polskiej Akademii Nauk.
Choć muzeum można było zwiedzać już pod koniec lat pięćdziesiątych XX wieku - jego uroczyste otwarcie miało miejsce dopiero 30 września 1966 roku, w symbolicznym czasie obchodów milenium Państwa Polskiego.
Dzięki organizowaniu podziemnego muzeum dostrzeżono także potrzeby Trasy Turystycznej w kopalni. Rząd Polski przeznaczył na jej renowację środki finansowe, gdyż planował by wielicka kopalnia - zarówno Trasa Turystyczna jak i nowopowstałe muzeum – stała się atrakcją dla obcokrajowców.
Na liście UNESCO
Kopalnia soli w Wieliczce trafiła na Listę Światowego dziedzictwa UNESCO w 1978 roku. Zamek Żupny był przez wieki integralną częścią solnego przedsiębiorstwa, podobnie jak Kopalnia Soli w Bochni. Stąd też zrodził się pomysł zgłoszenia tych obiektów na Listę UNESCO. Od 2013 roku Kopalnia Soli i Zamek Żupny w Wieliczce oraz Kopalnia Soli w Bochni znajdują się na tej Liście pod wpisem: Królewskie kopalnie soli w Wieliczce i Bochni.
Siła atrakcyjności Małopolski płynie z jej wyrazistej tożsamości i bogatego dziedzictwa kulturowego, którego ochrona zarówno w materialnym, jak i niematerialnym wymiarze, jest naszym wspólnym obowiązkiem. Wynika to przede wszystkim z poczucia odpowiedzialności i troski o zachowanie spuścizny, jaką pozostawili po sobie nasi przodkowie.
Dzisiaj – w dniu jubileuszowych obchodów – proszę Pana Dyrektora o przyjęcie życzeń sukcesów oraz wszelkiej pomyślności w zarządzaniu miejscem regionalnego i światowego dziedzictwa oraz podejmowania skutecznych działań służących udostępnianiu historycznego zespołu Żup Krakowskich dla obecnych i przyszłych pokoleń
- życzy marszałek Witold Kozłowski.
2017 rok przełomem w historii
W roku 2017 dyrektor Jan Godłowski, pełniący jednocześnie funkcję konserwatora zabytków krakowskich żup solnych, podjął decyzję o rozszerzeniu przestrzeni ekspozycyjnej Zamku.
Jan Godłowski: By zwiększyć przestrzeń ekspozycyjną, Muzeum zakupiło historyczny budynek przy ulicy Daniłowicza 12 i przeniosło tam administrację, pracownie naukowe, bibliotekę i archiwum. W 2021 roku w zwolnionych salach w Zamku Północnym rozpoczął się remont, po jego zakończeniu zostanie w nim zorganizowana ekspozycja stała pt. „Solny klejnot w koronie”. Jej projekt został opracowany w 2019 roku. Cieszy nas, że będzie tu też miejsce dla dużych wystaw czasowych, w których będą mogły być też organizowane wystawy spełniające najwyższe standardy muzealnicze. Co istotne - obiekt po nowej aranżacji i modernizacji stanie się miejscem przyjaznym także dla osób z niepełnosprawnościami, którym służyć będą dwie windy i ułatwienia na ekspozycjach. Komunikację pomiędzy budynkami usprawni powstające podziemne przejście, ważnym elementem jest też powstający węzeł sanitarny. Pomimo tego, że remont jest prowadzony z dużym rozmachem Zamek Żupny jest cały czas otwarty dla zwiedzających. Warto do niego przyjść teraz gdy prezentowana jest ciekawa wystawa czasowa „Środkowoeuropejska kultura stołu i królewskie srebra stołowe (XVI-XVIII w.) z kolekcji >Helga Matzke<” (do 15.01.2022 r.).
Ale prace remontowe prowadzone są także w obecnym budynku administracyjnym przy ulicy Daniłowicza 12. Szeroko zakrojony plan modernizacyjny przewiduje dobudowanie dodatkowego segmentu z przeznaczeniem na muzealne pracownie, bibliotekę i sklep. Wszystkie prace prowadzone są dzięki środkom pozyskanym z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.”
Zamek cały czas otwarty
Obecnie wejście do kasy i sklepu znajduje się od strony Ogrodu Żupnego. Warto odwiedzić sklep muzealny o przyjaznym wnętrzu, który proponuje wydawnictwa o zróżnicowanej tematyce
i pamiątki. Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka posiada ekspozycje w Zamku Żupnym i w Kopalni Soli w Wieliczce na głębokości 135 m.
Do ważnych zbiorów Muzeum należy kolekcja solniczek, która jest zaliczana do najcenniejszych na świecie. W przeszłości naczynia na sól świadczyły o statusie oraz zamożności właściciela i wyznaczały miejsce przy stole dla najważniejszej osoby na uczcie. Wielicka kolekcja obecnie liczy ponad 1000 obiektów, najstarsza solniczka jest z końca XV wieku. Dzieła późnogotyckie, renesansowe, barokowe, klasycystyczne, secesyjne przyciągają uwagę bogactwem i różnorodnością zastosowanych form, technik i materiałów. Najpiękniejsze i najcenniejsze obiekty prezentowane są na wystawie Solniczki – małe arcydzieła sztuki.
Ekspozycja podziemna – Trasa Muzealna znajduje się w Kopalni Soli na głębokości 135 m. Obejmuje 19 komór, ok. 2000 zabytków i mierzy 1,5 km długości.
Prezentuje historię soli od czasów jej powstania (13,5 mln lat temu), przez prehistoryczne metody jej pozyskiwania (4,5 tys. lat p.n.e.), odkrycie soli kamiennej (II poł. XIII w.) i rozwój kopalni oraz jej znaczenie dla państwa po techniki górnicze, narzędzia, maszyny, środki transportu i tradycje górnicze. Szczególnie cenna jest, unikatowa w skali świata, kolekcja trzech typów kieratów - maszyn do transportu soli, róg Bractwa Kopaczy (z 1534 roku) symbolizujący bogactwo wielickiej kopalni oraz neolityczne naczynia do produkcji soli (ok. 4,5 lat p.n.e.). Znajdują się tu też dwa wyjątkowej urody rezerwaty górnicze – komory Maria Teresa i Saurau z zachowanymi śladami prac górniczych. Ponadto w Muzeum jest dostępna kaplica św. Jana Pawła II, komora widowiskowa im. Alfonsa Długosza, sala edukacyjna i magazyny zbiorów. Trasę Muzealną zwiedza się w ramach biletu do Kopalni Soli w Wieliczce. Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka jest instytucją prowadzoną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Obchody jubileuszu to także okazja do wspomnienia niezwykłej pracy ludzi, którzy codziennie, od lat, z pasją i zaangażowaniem dbają o nasze dziedzictwo, prezentując pamiątki kształtujące lokalną więź i tożsamość, a także przybliżające przeszłość oraz tradycję miejsca i regionu. Im wszystkim – Dyrekcji oraz całemu zespołowi pracowników Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka – należą się słowa uznania. Dziękując Państwu za zaangażowanie, chcę także życzyć, aby ze swojej pracy na rzecz Muzeum zawsze czerpali Państwo jak najwięcej satysfakcji i radości. Niech ten wspaniały jubileusz będzie spotkaniem przyjaciół tego miejsca i jednocześnie okazją do zaprezentowania jego oferty i przypomnienia historii swojej „małej ojczyzny”
- podsumowuje marszałek Witold Kozłowski.
Napisz komentarz
Komentarze