Co zrobić, aby wybudować dom bez formalności?

Od 3 stycznia 2022 r. osoby, które posiadają działki budowlane, mogą - w uproszczonej procedurze - wybudować na niej dom do 70 mkw. Poniżej prezentujemy najważniejsze informacje i rozwiewamy wątpliwości związane z budową „domów bez formalności”.

Kto może wybudować dom do 70 mkw.?

• Każdy pełnoletni obywatel Polski, bez względu na swój status społeczny, może w uproszczonej procedurze wybudować dom o powierzchni zabudowy do 70 mkw.
• Może to uczynić pod warunkiem, że inwestycja służy zaspokojeniu jego własnych potrzeb mieszkaniowych.
• To rozwiązanie jest adresowane zarówno do osób indywidualnych jak również do małżeństw i rodzin z dziećmi, czyli do każdej osoby, która posiada prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Jakie są podstawowe założenia tej inwestycji budowlanej?

• Dzięki nowej ustawie łatwiej niż dotychczas będzie można wybudować jednorodzinny budynek mieszkalny.
• Aby wybudować taki dom, nie trzeba zatrudniać kierownika budowy ani prowadzić dziennika budowy. Jeżeli jednak inwestor nie posiada takich kompetencji, to nadal może skorzystać z usług takiej osoby.
• W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, należy zwrócić się do odpowiedniego organu gminy lub miasta, który wyda  dokument o warunkach zabudowy w ciągu 21 dni od momentu złożenia wniosku w tej sprawie.

Na czym polega uproszczona procedura?

• Wyłączona zostaje możliwość zgłoszenia przez organ administracji architektoniczno-budowlanej sprzeciwu wobec dokonanego przez inwestora zgłoszenia budowy.
• Do budowy można przystąpić niezwłocznie po doręczeniu organowi administracji architektoniczno-budowlanej zgłoszenia budowy i zawiadomieniu powiatowego inspektora nadzoru budowlanego o terminie rozpoczęcia robót budowlanych.
• Nie trzeba zatrudniać kierownika budowy ani też prowadzić książki budowy.

Jakie kroki należy podjąć, aby skorzystać z tego programu?

Zanim inwestor rozpocznie budowę domu do 70 mkw. powinien zgromadzić i podpisać wszystkie niezbędne w tym celu dokumenty.

1. Najpierw należy zgłosić do starosty powiatowego budowę domu wraz z projektem budowlanym i dotychczas wymaganymi, standardowymi dokumentami. Do zgłoszenia należy też dołączyć: 

•  projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz projekt architektoniczno-budowlany w postaci papierowej (w 3 egzemplarzach) albo elektronicznej - wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami, których obowiązek dołączenia wynika z przepisów odrębnych ustaw, lub kopiami tych opinii, uzgodnień, pozwoleń i innych dokumentów,
• oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
• decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Dokumenty te można:

• przesłać pocztą
• przekazać osobiście lub przez pełnomocnika 
• złożyć online za pośrednictwem strony https://e-budownictwo.gunb.gov.pl/

2. Do tych dokumentów należy dołączyć oświadczenia o tym, że:

• planowana budowa jest prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych  (oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej),
• w przypadku nieustanowienia kierownika budowy, inwestor sam przejmuje odpowiedzialność za kierowanie budową,
• dokumentacja dołączona do zgłoszenia budowy jest kompletna.

3. Następnie należy zawiadomić organ nadzoru budowlanego o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych.

Następnie można rozpocząć budowę „domu bez formalności”.

Wyjaśnienia nieścisłości

Poniżej wyjaśniamy nieścisłości, które pojawiają się w powszechnym obiegu.

Domu wybudowanego w uproszczonej procedurze nie można sprzedać lub wynająć.

• Ustawa nie zawiera regulacji określających warunki zbycia, sprzedaży lub wynajmu takich nieruchomości. W związku z tym możliwe jest przenienie własności takiego domu np. na dzieci lub inne osoby. Zostanie bowiem spełniony wymóg zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.
• Dom do 70  mkw. można również sprzedać lub wynająć.

Nie mogę wybudować domu do 70mkw na terenie, który nie ma planu zagospodarowania przestrzennego.

• W takim przypadku należy uzyskać decyzję o warunkach zabudowy, którą dla domu budowanego w uproszczonej procedurze będzie wydawał odpowiedni organ gminy w  ciągu 21 dni od momentu złożenia wniosku w tej sprawie.

Czy jeśli zmieni się sytuacja materialna lub życiowa właściciela i będzie potrzebował sprzedać wybudowany dom, to może to zrobić? Grożą mu jakieś konsekwencje prawne?

• W  przypadku zmiany sytuacji materialnej lub życiowej właściciela zmieni się, może sprzedać tego typu dom. Powinien jednak złożyć - pod rygorem odpowiedzialności prawnej - oświadczenie, że planowana budowa jest prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, ma na celu przeciwdziałanie nadużyciom rynkowym.

Czy wybudowany w ramach programu dom trzeba zajmować "dożywotnio”?

• Nie ma takiej konieczności. Właściciel może korzystać z wybudowanego przez siebie domu do 70mkw. do końca życia. Może go też w dowolnym momencie sprzedać.

Czy można zweryfikować prawidłowość działań w trakcie budowy wg uproszczonej procedury?

• Tak. W każdym momencie realizacji inwestycji, jak również po jej zakończeniu, odpowiednie organy nadzoru budowlanego mogą skontrolować, czy dom do 70 mkw. powstał w zgodzie z przepisami prawa budowlanego i ładu przestrzennego. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, organy te będą podejmować stosowne kroki prawne.

Jak należy rozumieć pojęcie "osoby posiadające prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane"?

• Należy przez to rozumieć osobę posiadającą tytuł prawny na cele budowalne - to jest tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych.

źródło:gov.pl