Powstanie wielkopolskie – powstanie polskich mieszkańców Prowincji Poznańskiej przeciwko Republice Weimarskiej, toczące się na przełomie lat 1918–1919. Polacy domagali się powrotu ziem pozostających pod zaborem pruskim w obrębie Prowincji Poznańskiej do Polski, umacniającej już w tym czasie niepodległość. Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 w Poznaniu, w czasie wizyty powracającego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego, który w drodze do Warszawy przybył 26 grudnia do Poznania, owacyjnie witany. Tego samego dnia Paderewski wygłosił przemówienie do swoich rodaków licznie zgromadzonych przed hotelem Bazar[5]. Nazajutrz, 27 grudnia, swoją paradę wojskową na Świętym Marcinie urządzili Niemcy – zrywano polskie i koalicyjne flagi, napadano na polskie instytucje – doszło do zamieszek, w wyniku których wywiązała się walka, podjęta następnie przez oddziały kierowane przez Polską Organizację Wojskową Zaboru Pruskiego[6][7]. Powstańcy w krótkim czasie opanowali całą Prowincję Poznańską z wyjątkiem jej północnych (Bydgoszcz, Piła) i południowo-zachodnich (Leszno, Rawicz) obrzeży. Powstanie zakończyło się 16 lutego 1919 roku rozejmem w Trewirze, który rozszerzał na front powstańczy zasady rozejmu w Compiègne z 11 listopada 1918 kończącego I wojnę światową. Szacuje się, że w bitwie o Ławicę (1919) zdobyto największy łup wojenny w tysiącletniej historii polskiego oręża (sprzęt lotniczy o wartości 160–200 milionów marek, w tym ponad 300 samolotów)[8]
– tyle z Wikipedii.
Czym jednak było powstanie w swej naturze? Wiele intersujących informacji możemy znaleźć między innymi na stronach IPN.
Zwycięskie powstanie nie popadło w zapomnienie. Doskonale funkcjonuje w lokalnej pamięci historycznej. „Tylko dzięki Powstaniu Wielkopolskiemu Polska odzyskała niepodległość”; „Piłsudski nie lubił Wielkopolan, a to oni uratowali go w 1920 r.”; „Powstanie Wielkopolskie jest marginalizowane w historii Polski”. Te i inne utarte i stereotypowe hasła często można usłyszeć wśród niektórych Wielkopolan, którzy czują się „marginalizowani”, np. przez „Warszawę” i historyków niedoceniających roli Powstania Wielkopolskiego w drodze do utrzymania niepodległości po 1918 r. Wynika to z kulturowych korzeni, podziałów pozostałych po zaborach, animozji regionalnych, ale też mentalności Wielkopolan
– podsumowuje Instytut Pamięci Narodowej.
23 listopada [2021 roku] Prezydent RP Andrzej Duda podpisał jednomyślnie przyjętą przez Sejm i Senat ustawę o ustanowieniu 27 grudnia Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Uroczystość popisania ustawy odbyła się w poznańskim Hotelu Bazar. Właśnie z okna tego hotelu w drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia 1918 r. Ignacy Jan Paderewski wygłosił przemówienie, które doprowadziło do wybuchu powstania
– czytamy na stronach rządowych.
Zachęcamy do obejrzenia filmu, który w przystępny sposób przypomina o tych wydarzeniach sprzed ponad 100 lat. Aby obejrzeć, wystarczy kliknąć
Na stronach IPN właśnie znajdziemy także wiele interesujących informacji, od kulis powstania, przez jego kalendarium, przypomnienie osób, dokumentów z nim związanych, a wszystko to w atrakcyjnej formule, wzbogacone licznymi zdjęciami, dokumentami i plikami audio. Wystarczy kliknąć min.
Narodowy Dzień Pamięci Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego – pamiętamy!
Napisz komentarz
Komentarze