Gmina Niepołomice otrzymała dofinansowanie decyzją Zarządu Województwa Małopolskiego na prace konserwatorskie przy kapliczce przydrożnej w Staniątkach.
W ramach konkursu „Kapliczki Małopolski 2024” Gmina Niepołomice podjęła prace powstrzymujące dalszy proces destrukcji kapliczki Matki Bożej Różańcowej z Dzieciątkiem Jezus z 1860 r., która wzniesiona została prawdopodobnie jako prośba o modlitwę za zmarłych. Obiekt poddano całkowitej renowacji, co pozwoliło w pełni odzyskać jego pierwotny wizerunek i przywrócić walory estetyczne.
Kapliczka kamienna, słupowa, z półkolistą niszą w wyższej kondygnacji, od frontu nisza, w której umieszczono rzeźbę Matki Bożej Różańcowej z Dzieciątkiem Jezus. Ściany boczne zdobią płaskorzeźbione postacie świętych: z lewej strony Chrystus Nazareński z monogramem IHS, z prawej św. Apolonia. W górnej części kapliczki flankowane są rytymi w kamieniu pionowymi pasami wici roślinnej. Nakryta daszkiem dwuspadowym, zwieńczona krzyżem z wizerunkiem Chrystusa.
Posadowiona na niskiej podmurówce, kondygnacje rozdzielone profilowanym gzymsem. W najniższej partii ryta ramka z wciętymi narożami – prawdopodobnie miejsce na napis fundacyjny.
Kapliczka wymagała pilnego remontu. Dzięki podjętym pracom renowacyjnym uratowano zabytek, który poprzez działania czynników destrukcyjnych na kamień spowodowały stan wymagający pilnej interwencji konserwatorskiej. Odchylona od pionu, wielokrotnie pokryta warstwami lakieru i farby wapiennej, inskrypcja nieczytelna, liczne pęknięcia. Płaskorzeźba Chrystusa Nazareńskiego mocno uszkodzona, zatracony pierwotny kształt. Kapliczka posiadała liczne ubytki, które wynikały z zawilgocenia osłabiającego kamień. Wskutek działania wilgoci została porośnięta licznymi koloniami glonów i mikroorganizmów.
Posadowienie kapliczki wymagało wykonania nowego fundamentu oraz odpowiedniej izolacji. Odwzorowano płaskorzeźbę Chrystusa Nazareńskiego oraz św. Apolonię. Oczyszczono kapliczkę z nawarstwień farby, wzmocniono strukturę kamienia i uzupełniono ubytki. Całość została zaimpregnowana środkiem hydrofobizującym.
Zabytkowe kapliczki od wieków stanową ważny element krajobrazu kulturowego Małopolski. W Gminie Niepołomice zajmują szczególne miejsce nie tylko na znaczną ich liczebność, ale są wpisane przede wszystkim w kulturę regionu i od lat jednoczą społeczność lokalną. Posiadają nieocenioną wartość również dla tradycji rodzinnej, pokoleniowej, są świadectwem religijności mieszkańców.
Kapliczki były fundowane jako dziękczynne lub przebłagalne wota oraz dla upamiętnienia ważnych wydarzeń historycznych; są dziedzictwem kultury ludowej mieszkańców ziemi niepołomickiej. Wiele z nich zachowało się dzięki trosce mieszkańców. W wyglądzie utrwalone jest piękno małej architektury dlatego tak ważne jest otaczanie ich opieką konserwatorską dla ocalenia przed dalszą postępującą destrukcją. Zasługują na naszą troskę i szacunek.
Cieszy fakt, że kapliczki poddawane konserwacji odzyskują swoją dawną wartość i przesłanie, a ratowanie ich przez dalszym niszczeniem to wyrażanie pamięci o naszych przodkach i obowiązek wobec przyszłych pokoleń.
Marta Walczak-Puchalska
Napisz komentarz
Komentarze